Kon ik die draaimolen in mijn hoofd maar eens uitzetten!

Iedereen heeft er wel eens last van. Er is iets vervelends gebeurd – iemand heeft je onterecht afgesnauwd, je had een onaangenaam gesprek met je baas, of je kreeg slecht nieuws bij de dokter – en je blijft erover malen in je hoofd. Je denkt wel 100 keer dezelfde gedachte, je doorloopt in gedachten telkens opnieuw hetzelfde gesprek – ‘had ik toch maar … gezegd’. Je weet dat het niks zal veranderen, en toch blijf je maar verder rondjes draaien in je hoofd.

Ik heb deze nacht nauwelijks geslapen…

Piekeren heeft de lelijke gewoonte om vooral toe te slaan net als je in je bed ligt. Overdag is er van alles waar je je aandacht moet bijhouden, en zolang dat lukt, kan je het piekeren nog behoorlijk onder controle houden (alhoewel…). Maar eens je geest niks beters meer te doen heeft, worden je gedachten en gebeurtenissen van die dag nog maar eens herkauwd. De minst aangename eerst uiteraard…

Behalve dat het je makkelijk uit je slaap kan houden, gaat piekeren ook overdag met heel wat van je energie lopen. Je bent er letterlijk ‘niet meer met je hoofd bij’. Je kan je moeilijk concentreren op wat je wil doen, en zelfs de leuke dingen gaan aan je voorbij.

Een gezonde dosis zelfreflectie kan geen kwaad. Maar negatieve ervaringen en gevoelens blijven herkauwen doet niemand deugd. Het leidt zelden tot een oplossing en duwt je alleen maar dieper in die negatieve gedachtenspiraal. Uiteindelijk voel je je alleen maar slechter en slechter. Overmatig piekeren maakt je bovendien vatbaarder voor psychische problemen zoals depressie en angststoornissen (Michl LC et al, J Abnorm Psychol 2013, 122 (2), 339-352).

Het hoeft niet zo te zijn…
Wat kan jij doen om te stoppen met piekeren?

1. Wees er je van bewust wanneer je aan het piekeren bent
Soms hebben we het niet eens in de gaten dat we aan het piekeren zijn. Toch is leren opmerken dat je aan het piekeren bent, een belangrijke vaardigheid om te oefenen. Want pas als je opmerkt dat je aan het piekeren bent, kan je er ook effectief iets aan doen. Bovendien zal je merken dat hoe vroeger je het piekerproces kan onderbreken, hoe gemakkelijker dat gaat.

2. Neem elke dag de tijd om je dag te ‘verwerken’
Je hersenen hebben tijd nodig om de dingen te verwerken die tijdens de dag gebeurd zijn. Maak er een gewoonte van om hier elke avond tijd voor te nemen. 20 minuutjes waarin je tv, computer, gsm, … uitzet en ongestoord je dag overloopt. Wat ging er goed? Wat ging er minder goed? De oude gewoonte om ’s avonds samen aan tafel te eten, zonder tv, en met elkaar de dingen van die dag te bespreken, had zo zijn voordelen… Eens je je dag verwerkt hebt, is er veel minder kans dat je daar in bed nog over zal liggen piekeren.

3. Zoek oplossingen
Verander wat je kan veranderen. Een probleem blijven herkauwen heeft geen zin. Zoek een oplossing, kijk wat je aan de situatie kan doen. Kan je er niets aan doen, kijk dan wat deze situatie je gebracht heeft, wat je eruit kan leren. Zo zorg je ervoor dat je terug verder kan.

4. Schrijf het van je af
Bij piekeren denk je wel 100 keer hetzelfde. Eens je je gedachten opgeschreven hebt, krijgt je hoofd terug meer rust. Het neerschrijven van je gedachten dwingt je ook om ze te organiseren en te verduidelijken. Door je gedachten te organiseren en opnieuw te lezen, kom je soms tot verrassende inzichten en creatieve oplossingen. Koop een piekerschriftje. En neem elke dag 15 minuten om je piekergedachten neer te schrijven. Daarna doe je je schriftje dicht, en leg je ‘letterlijk’ je gedachten aan de kant tot de volgende schrijfsessie.

5. Zoek verstrooiing: kom in beweging!
Hoe meer je tegen jezelf zegt dat je moet stoppen met piekeren, hoe minder goed dat dat wellicht lukt. Beter is het om iets te doen waardoor je aandacht wordt afgeleid. Ruim een kast op. Bel iemand die je al lang niet gehoord hebt. Ga sporten. Of ga eens uitwaaien buiten… en verplicht jezelf om met je aandacht volledig bij het wandelen te zijn. In beweging komen helpt om het piekeren te doorbreken en voorkomt dat je vervelende herinneringen alsmaar blijft herkauwen.

Waar pieker jij het vaakst over? En wat doe jíj eraan?